ÖZDEMİR NUTKU’NUN ARDINDAN

ÖZDEMİR NUTKU’NUN ARDINDAN¹

Hayati Asılyazıcı

Kasım 2019

O, Türkiye’nin yetiştirdiği en büyük akademisyenlerdendi. Robert Koleji’nden dil eğitimi için Ankara’ya gitti. Ailesi Kadıköy’de oturuyor. Babası Nazım Hikmet’in Deniz Harp Akademisi’nden sınıf arkadaşı. “Niye Ankara’yı seçtin İstanbul’da İngiliz Dili ve Edebiyatı bölümü var” dedim. “Ben Atatürk’ün kurduğu Türk Dil Tarih Kurumu’ndaki İngiliz Edebiyatı’nda okumak istedim” dedi. Ailesinden ayrılıp orada okudu. Robert Koleji’ni derece ile bitirmişti, çok çalışkandı. Ankara Dil Tarih Coğrafya Fakültesi’nde Prof. Dr. Melahat Özgü tiyatro bölümünü kurdu. Oraya asistan olarak girdi. Doktorasını yaptı. Doçent oldu. Doçentlik tezi “Darülbedayi’nin 50 yılı” idi. Bugüne kadar yazılmamış Darülbedayi’nin tarihini yazdı. Böyle bir kitap o zamana kadar yazılmamıştı. 2014’de Şehir Tiyatroları 100 yaşına girerken o arada boş durmadı; Darülbedayi’den Şehir Tiyatrosu’na diye 100 yıllık tiyatronun tarihini yazdı. Bu büyük bir kaynaktır.

Şekspir’in (William Shakespeare) 23 tane piyesi vardır bunun 15 tanesini çevirdi ve İş Bankası Yayınları’na teslim etti. Hepsi sırayla basılıyor. Şekspir’den sonra İngilizlerin büyük oyun yazarı Christopher Marlowe’un 9 oyununun tamamını çevirdi ve o çevirilerin tamamı basıldı.

İş Bankası Yayınları’nın başka çevirmenlerin çevirileri ile yayımladığı Hamlet, Romeo ve Juliet gibi kitapları da çeviren Nutku onları diğer yayınevlerinden yayımladı. Sanıyorum 23 Şekspir kitabını bitirmek üzereydi. Şekspir uzmanı olarak boş durmadı Şekspir Sözlüğü hazırladı. “Bu Şekspir Sözlüğü seni epey uğraştırıyor” dedim. Dedi ki “Bunu yapmak zorundayım çünkü 16. yüzyıl rönesansın yarattığı Şekspir, Elizabeth çağının o çok yönlü İngilizcesini herkes bilemiyor, çevirilerde yanlışlık oluyor”. Uzun zaman uğraştı. 20 bin sözcükten oluşan Şekspir Sözlüğü’nü yazdı o da İş Bankası Yayınları’ndan yayımlandı.

Ünlü tiyatrocuların hayatlarını hazdı, çevirileri var, kendi telifleri var. 140’a yakın çevirisi ve kendi tiyatro oyunları var. Dünya Tiyatrosu Tarihi’ni yazdı 2 cilt; eşi olmayan bir tiyatro tarihidir. Türk geleneksel tiyatrosu üzerine araştırmaları var. 4. Mehmet ile ilgili çok önemli çalışması var. Saymakla bitmez eserleri. Böyle bir akademisyen Türkiye’de yetişmedi. Dünya çapında bir akademisyendi. Sadece profesör olunca İzmir’e davet edildi. 9 Eylül Üniversitesi yeni kurulmuştu. 1976’da Ege Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Tiyatro Bölümü’nü kurdu. Bölümün Başkanı olarak uzun yıllar çalıştı. O tiyatro bölümü (Sahne ve Görüntü Sanatları Bölümü) bugün Türkiye’de en iyi eğitimi veren bölümlerden.

9 Eylül’e gitmeden önce Almanya’da burs kazanmıştı ve gitti Almanya’ya. Georg-August Üniversitesi Tiyatro Bölümü’ne alındı. Reji eğitimi alan ilk Türk akademisyendir.

Emekli olunca da 9 Eylül Üniversitesi’ne gidiyor, çocuklara ücretsiz reji dersleri veriyordu. Durmadan çalışıyordu. Birkaç yıl önce bir gözü bozuldu. Geçen sene bir ameliyat geçirdi gözünden. Çok iyi görmüyordu ama yerinde durmuyordu. Sonradan kalp yetmezliği çıktı. Alkol ve sigara bağımlılığı yoktu. Yaşam 88 yaşında bu büyük insanı aldı götürdü. Gerçekten büyük boşluk içindeyim.

Bugün kitap fuarında Türk Dili Edebiyat dalında tiyatro ödülü verilecek. O tiyatro ödülünü Özdemir Nutku’ya armağan edeceğim.

Rahmetle anıyorum. Işıklar içinde yatsın. Eşine, iki kızına, tiyatro dünyasına, 9 Eylül Üniversitesi’ne, sevenlerine başsağlığı diliyorum.

1 Bu yazı, www.veryansintv.com’da yayınlanmıştır.